ZAGROŻENIE EKSPLOZJĄ
Zagrożenie wybuchem może pojawić się nagle i mieć poważne konsekwencje dla zdrowia, życia oraz bezpieczeństwa otoczenia. Do eksplozji może dojść w wyniku awarii technicznej, niewłaściwego obchodzenia się z materiałami wybuchowymi, wypadków transportowych, a także w wyniku celowego działania – np. aktu terrorystycznego. Choć większość procesów przemysłowych i transportowych podlega ścisłym regulacjom, ryzyko eksplozji nigdy nie jest zerowe. W tym podrozdziale wyjaśniamy, czym jest zagrożenie wybuchem, jakie mogą być jego przyczyny i skutki oraz jak odpowiednio zareagować, by zwiększyć swoje bezpieczeństwo.
Zagrożenie eksplozją
Czym jest terroryzm?
Terroryzm to termin oznaczający użycie siły lub przemocy w stosunku do osób lub własności, w celu zastraszenia, przymuszenia lub okupu. Jego podstawową cechą jest to, że trudno jest przewidzieć miejsce i skalę jego wystąpienia. Liczba znaków ostrzegających przed wystąpieniem aktu terroryzmu jest niewielka lub zerowa.
Specyfika zamachu bombowego
Eksplozja materiału wybuchowego jest jedną z najgroźniejszych form ataku terrorystycznego. Jego specyfika polega na tym, że nie rozróżnia „swoich” od „obcych” (w odróżnieniu od działań polegających np. na porwaniu i przetrzymywaniu zakładnika lub organizacji zamachu z bronią na określoną osobę).
W przypadku ataku bombowego, w większości przypadków of arami są przypadkowi ludzie, którzy nie mają nic wspólnego z motywami działania terrorystów. Terrorysta zwykle nie wyróżnia się z tłumu.
Działania prewencyjne
Czy można przygotować się na sytuację ewentualnego zagrożenia wybuchem?
Aby zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia negatywnych skutków zamachu, ograniczyć potencjalne szkody i zminimalizować ryzyko chaosu, kieruj się kilkoma podstawowymi zasadami:
- zapamiętuj drogi i miejsca planowanej ewakuacji (w budynkach, metrze i zatłoczonych miejscach)
- nie przyjmuj od obcych osób paczek, walizek i prezentów
- zwróć uwagę na podejrzane, pozostawione przedmioty i nietypowe zachowania
- nie pozostawiaj własnego bagażu bez opieki – twoje zachowanie może wywołać chaos i uruchomić procedury bezpieczeństwa
- nie zbliżaj się i nie dotykaj przedmiotów, z których wystają przewody, wydobywa się gaz, płyn, zapach, dźwięk, wysypuje się proszek, albo tych, które zostały pozostawione przez szybko oddalające się osoby
- jeśli widzisz bombę – jesteś w jej zasięgu. Oddal się na bezpieczną odległość i ukryj, korzystając z naturalnych i sztucznych barier (unikaj szklanych powierzchni)
- będąc w pobliżu ładunku, nie używaj telefonu komórkowego i nie rób zdjęć z użyciem flesza
- postaraj się zapamiętać jak najwięcej szczegółów, które mogą przydać się służbom
- poinformuj o zagrożeniu Policję
- po ogłoszeniu alarmu i zarządzeniu ewakuacji niezwłocznie udaj się do wyjścia (poza strefę zagrożoną)
- poinformuj przebywających w pobliżu o zagrożeniu, starając się nie wywoływać paniki
- nie próbuj udawać bohatera. Ryzykowne działania pozostaw służbom wyposażonym w odpowiedni sprzęt i wiedzę
Zagrożenie eksplozją – jak się zachować?
W przypadku zgłoszenia podejrzanej przesyłki niezbędna jest interwencja profesjonalnych służb. Jeżeli znalazłeś przedmiot niewiadomego pochodzenia i podejrzewasz, że może być to ładunek wybuchowy lub inne niebezpieczne urządzenie – koniecznie jak najszybciej zgłoś to Policji, Straży Pożarnej, straży miejskiej lub administratorowi obiektu.
Zawiadamiając Policję:
- podaj informację o rodzaju zagrożenia (np. podejrzana przesyłka),
- podaj informację o miejscu, które może być potencjalnie zagrożone wybuchem,
- podaj źródło informacji o zagrożeniu (własna obserwacja, rozmowa telefoniczna),
- podaj możliwie dużo szczegółów związanych z ewentualną rozmową telefoniczną (m.in. numer telefonu, z którego wykonano połączenie oraz ten, na który dzwoniono, czas połączenia).
Jak się zachować po otrzymaniu informacji o podłożeniu bomby?
- Poinformuj służby – zadzwoń na numer 112
- Do czasu przybycia Policji postaraj się ograniczyć liczbę osób, które znajdują się w okolicy potencjalnego rażenia bomby. Zagrodź przejście krzesłem, ławką, poproś o opuszczenie budynku
- Po otrzymaniu informacji o podłożeniu bomby w miejscach użyteczności publicznej, urzędach i biurach (bez wskazania dokładnego miejsca) należy poinformować zagrożonych o ryzyku i sprawdzić miejsce pracy – podejrzenia powinno wzbudzić nowe ułożenie wyposażenia oraz nowe, dotychczas nieużywane przedmioty. Pomieszczenia ogólnodostępne powinny zostać sprawdzone przez osoby odpowiedzialne za bezpieczeństwo w danej instytucji
- Nie dotykaj podejrzanych przedmiotów. Poinformuj o ich lokalizacji służby i administratora budynku
- Po przybyciu Policji, przejmuje ona kierowanie działaniami. Identyfikacją ładunku wybuchowego zajmują się jej wyspecjalizowane jednostki;
- Stosuj się do poleceń służb
- Zachowaj spokój po ogłoszeniu ewakuacji. Sprawnie opuść zagrożony rejon, zabierając jedynie rzeczy osobiste (torebkę czy plecak)
- Jeżeli zagrożeniem objęty jest np. teren parkingu, na którym zaparkowany jest Twój samochód, nie próbuj go ratować
- powiadom służby o zdarzeniu – podaj informację o lokalizacji i poszkodowanychjeżeli to możliwe, udziel pomocy poszkodowanymoddal się z miejsca zdarzenianie utrudniaj służbom dojazdu na zagrożony terenstosuj się do poleceń służb i komunikatów przekazywanych przez radio, telewizję i megafony
- wyłącz instalacje: gazową, elektryczną, wodnąpowiadom o zagrożeniu sąsiadów i w razie potrzeby pomóż im opuścić budynekzabierz ze sobą najważniejsze dokumenty oraz pieniądze i opuść budyneknie korzystaj z windy, uważaj na stropy i klatki schodowejeżeli nie możesz opuścić budynku drzwiami, uciekaj oknemjeżeli nie masz możliwości opuszczenia budynku, wywieś w oknie białe
prześcieradło lub obrus – to znak dla ratowników, że potrzebujesz
pomocyjeżeli zostałeś przysypany lub przygnieciony, stukaj w elementy metaloweułatwi to ratownikom zlokalizowanie miejsca, w którym się znajdujesz
krzycz tylko w ostateczności (krzycząc wdychasz niebezpieczne ilości
kurzu)
Po opuszczeniu budynku zagrożonego katastrofą budowlaną:
- powiadom służby o liczbie osób pozostających wewnątrz i tych, które na pewno przebywają poza budynkiem (są np. w pracy, szkole)
- nie utrudniaj ratownikom i policjantom pracy – stosuj się do ich poleceń
- nie wracaj na miejsce katastrofy i nie wchodź do uszkodzonego budynku bez zezwolenia
- jeżeli jesteś ranny, zgłoś się do punktu pomocy medycznej
- jeśli posiadasz jakiekolwiek informacje, które mogłyby być pomocne w akcji ratowniczej – przekaż je służbom
źródło: https://www.gov.pl/web/rcb/zagrozenie-eksplozja
data: 18 sierpnia 2025 r.